Artikelen
15-03
Algemeen:
De Winter?…..is voorbij. Reeds staat het Speenkruid in bloei en zingt de Tjiftjaf al weer. De natuur is er bijzonder vroeg bij. Dat was ook wel te verwachten. Of we vanuit natuuroogpunt blij moeten zijn met zo’n winter is de vraag. Een vraag die op sommige punten positief is te noemen (lees hiervoor over Reigers, IJsvogel, Waterhoen, Reptielen etc), maar ook minder prettig ivm de cyclus van muizen, insecten (ook die vervelende). We zullen de positieve en ook negatieve gevolgen wel merken in het komende jaar. Vooreerst dus alles erg vroeg. Hieronder enkele bijzondere vermeldingen.
Vogels
De Kleine Bonte Specht wordt op diverse plekken gezien en vooral gehoord. Een erg actieve vogel bevindt zich nabij de volkstuinen. Hij roept en ratelt dat het een lieve lust is. De ratel (kloppen) is veel zachter en vooral veel sneller dan de Grote Bonte. De roep is een snel “kikikikiki”. In de hogere bomen zit hij meestal hoog in de bovenste takken. Als de soort dus niet actief klopt of roept, wordt hij veel gemist, wat logisch is, want je loopt niet de hele dag met je hoofd in de wolken.
De Grote Bonte Specht klopt dus veel langzamer en vooral harder. Hij zit meer op de dikkere takken en de stam. Op de vleugel ontwaar je een grote witte vlek, welke in zit goed te zien is. Deze vlek ontbreekt bij de Kleine, die alleen zwart-witte horizontale lengtestreepjes heeft.
De Middelste Bonte Specht roffelt daarentegen vrijwel niet, maar de roep, vooral in de vroege ochtend, valt wel op. Een snel huppelend “kiek,kuuk, kuuk, kuuk, kuuk”, met een iets hogere eerste lettergreep. Verder de territoriale roep: een langzaam nasaal klagend “gwek, gwek, gwek”.
De Groene Specht is op meerdere plekken (ook veel meldingen) actief. De opvallende “duivelslach” is bij de Slotplaats, Slotleane, Oude Bosch en Allardsoog te horen. De soort lijkt zich wat uit te breiden.
De Zwarte Specht wordt ook meermalen gemeld, zowel in bossen Slotplaats, de Slotsingel (Jan Noordman en Oene Roelsma), Duurswouderheide en de Bakkeveenster Duinen (Hinke Hummel). Soms is de vogel opvallend stil en zie je een vogel van kraai grootte op een tak of bij een boom zitten, maar hij kan ook erg luidruchtig zijn. De baltsroep lijkt op Groene Specht, maar is duidelijk langzamer. In de vlucht een luid ‘kruuk, kruuk, kruuk” en bij zitten of juist landend een klagend “klie-eh”.
Michel Pol meldt via Douwe Klijnstra op 14 maart een overvliegende Rode Wouw over de Foarwurkerwei. Deze prachtige roofvogel trekt vooral in maart en april door naar het noordoosten. Vooral bij oostenwind wordt de vogel wel gezien, omdat de wind er dan voor zorgt dat de vogel wat naar het westen af waait. Die oostenwind is ook van invloed op de trekbaan van andere roofvogels, Ooievaars en soms ook Kraanvogel.
Op 17 maart trok een vrouw Bruine Kiekendief over ons dorp richting noord. De Bruine Kiekendief is meer zomergast, hoewel de soort soms (in toenemend aantal) blijft overwinteren. De enige kiekendief in de winter is echter de Blauwe Kiekendief, die in het voorjaar weer naar Noord en Oost Europa trekt. Broeden gebeurt nog zeer sporadisch in ons land. De Grauwe Kiekendief keert pas eind april terug en is dan wel te vinden boven de braakliggende akkers in Oost-Groningen.
Tjiftjaffen lieten zich horen vanaf 17 maart op meerdere plekken. Er zal best wel eentje eerder zijn gehoord. De soort blijft in toenemende mate hier overwinteren.
Een Geoorde Fuut (slechts eentje) was op 12 maart aanwezig op een dobbe op de Duurswouderheide. Een paar dagen later was deze onvindbaar. De tijd van meerdere broedende “geo’s” lijkt definitief voorbij. Je moet nu o.a. naar het Fochtleloërveen, Zuidlaardermeer e.o. om deze soort te zien. Ze zitten daar dan ook in grote aantallen. Oorzaak van de afwezigheid nu lijkt voedselgebrek. Ook de afwezigheid van broedende Kokmeeuwen is van belang. Ze vormen vaak samen met Kokmeeuw een soort symbiose. Ze profiteren van de luidruchtigheid en felheid van deze meeuw t.o.v. rovers.
De Dodaars, het kleinere broertje van de Geoorde Fuut is daarentegen wel aanwezig op meerdere plekken op de heide. De baltsroep, een fibrerende roller, is regelmatig te horen.
Vlinders, hommels en bijen
De Citroenvlinder wordt vanaf 8 maart al op diverse plekken gemeld. Melding o.a. van Ytsje Wilstra op 12 maart in de tuin en daarna op meerdere plekken door verschillende waarnemers.
De Kleine Vos, een overwinteraar, werd ook vanaf 8 maart door meerdere waarnemers gezien.
Op 17 maart een Gehakkelde Aurelia gemeld in de Duinen (Teunis IJlstra) en op 18 maart een Dagpauwoog op de Merskenheide (Sjouke Scholten).
Hommels (meerdere soorten) en Bijen (Honingbij), maar ook Zandbijen worden alweer gezien. Hieromtrent wil ik verwijzen naar de lezing over bijen na het officiële gedeelte van onze jaarvergadering op 2 april. Nog even de Grijze Zandbij. Deze werd alweer vliegend aangetroffen op de Heide van Allardsoog (zandpaden).
Planten
Bloeiend Speenkruid vanaf 17 maart op meerdere plekken. Langs het fietspad van Nije Drentse Wei naar Mandefljild mooi in het zonnetje honderden bloeiende Vroegeling (Inderdaad een zeer vroeg bloeiend plantje) samen met Kleine Veldkers. Verwilderde Sneeuwklokjes en Krokussen worden soms gezien in wegbermen en ruige plekjes.
Paddenstoelen
Vooral houtzwammen zijn nu te zien. Op de Merskenheide zag ik eind maart o.a. de Winterhoutzwam, de Vermiljoenhoutzwam (inderdaad prachtig rood), Ruig en Gewoon Elfenbankje, Berkenzwam en Tonderzwam. In de Slotplaats ook Spekzwoerdzwam, Zwavelzwam, Oesterzwam en Doolhofzwam.
Reptielen
Op enkele warmere dagen in maart werden meerdere Levenbarende Hagedissen gezien op de Heide Allardsoog en Merskenheide. Ook de Heikikker is weer present. Het blauw dat de mannetjes kort in het voorjaar laten zien ontstaat door opspelende hormonen in de baltstijd (of gewoon: opwinding). Het concert is in de avond goed te horen. Het geluid lijkt op “bloep, bloep”, alsof je een lege fles onder water laat vollopen.
Koert Scholten
« terug naar overzicht artikelen