Artikelen
Padden op houliksreis
De skrik fan Katynke
Op in dei yn maart 2004 kaam myn dochter Katynke thús: Heit, it is ferskriklik, allegearre deariden podden op ‘e dyk yn it wâld!
Ik gong der daliks hinne en it wie yndie net bêst, fan it krúspunt by hotel Tjaarda oant de Belvedèrebosk leinen deade podden. Op in oantal plakken wie it ien grutte slachting, in poddesmotslaach op ‘e dyk! Ik begûn fan dy dei ôf de poddelykjes te tellen, sammele allerhande ynformaasje oer it drama en prate mei bewenners fan de Bieruma Oostingwei.
Yn dy tiid ha ik Katynke tasein dat ik der foar soarge soe dat dit massale deariden hjir net wer barre soe.
Aksje fan 'e heit fan Katynke
Begjin 2005 bik ik nei it gemeentehûs gien mei myn telgegevens, ek hie ik oerlis mei de wykamtner en in ferkearsdeskundige. Der kamen poddetrekferkearsbuorden en ôfsetstekken mei ferbodsbuorden, dy ik fan 19.00 oant 7.00 oere brûke mocht. Staatbosbeheer soarge foar foarljochtingsbuordjes en yn Crackstate Nijs, yn ‘e Heerenveense Courant kaan in berjocht oer it tydlik gedieltelik ôfsluten fan it autoferkear op ‘e Bieruma Oostingwei.
De Bieruma Oostingwei is fan it krúspunt by hotel Tjaarda oant de Belvedèrebosk in 30 km wei, dy ’t foar auto’s al ferbean is. Inkeld bestemmingsferkear is tastien. It illegale trochgeande autoferkear feroarsake de slachting ûnder de podden.
It poddenlibben
Podden binne by de wet beskerme bisten en sitte yn ‘e winter fuortkrûpt yn ‘e grûn. As de temperatuur nachts sa’n 5 graden en it fochtich waar is, geane hja op reis nei de fivers fan Oranjestein en de Overtuin. Mei harren koarte poatsjes gean se krûpendewei (in pod springt net as in kikkert) stadich werom nei it wetter wêr hja sels as dikkopke opgroeid binne. De mantsjes kinne de wyfkes op ‘e B.O.wei moai oankomme sjen en besykje op ‘e rêch fan de gruttere wyfkes mei te liftsjen nei it wetter. As in mantsje by fersin op in oar mantsje klimt, dan lit it ûnderste mantsje in apart lûdsje hearre en wurdt wer loslitten. Dit lûd ha ik ek wol ris heard as ik foarsichtich mei de finger op syn rêch drukte.
It oarstekken fan ‘e dyk giet mar stadich en de podden bliuwe bytiden ek wat langer sitten omdat it asfalt wolris wat waarmer is as de boskgrûn.
Autobannen kinne dan podden plat ride, mar de sûging fan de luchtdruk fan in hurd ridende auto tilt in pod op en kletst him bgl. tsjin de ûnderkant fan ‘e auto en dan wer op ‘e dyk. Ik ha wol podden fûn dêr ’t op it earste gesicht neat oan like te markearen, mar dy ’t wol dea wiene.
Yn it wetter besiket elk mantsje in wyfke fêst te pakken en dan giet it ek wolris mis. Sa seach ik alris yn ‘e fiver fan it lytse hûs op Oranjestein (B.O.wei nr. 13) in goudfisk swimmen mei in bliid poddemantsje klemfêst om syn hals.
It wyfke fan de pod wikkelt de aikes yn snoeren om wetterplanten en it mantsje lit syn siedfocht los yn it wetter en dan is de brulloft foarby. De wyfkes gean it earst út it wetter en wer werom oer de dyk nei it bosk. De mantsjes wachte noch ôf as der noch mear froufolk oankomt en gean letter werom.
As de omstannichheden geunstich binne krioelt it dan fan ‘e dikkopkes (larven) yn ‘e fivers en krûpe der hûnderten lytse podsjes letter yn ‘e simmer oer de grûn. In lyts part derfan sil as hja sa’n 3 of 4 jier âld binne op de houliksreis de B.O.wei nachts graach feilich oerstekke wolle.
« terug naar overzicht artikelen