Artikelen
Werkzaamheden Staatsbosbeheer in het Oude Bos.
Ruige toestand in het Oude Bos
In het Oude Bos achter de Slotpleats zijn enorm veel bomen gekapt. In het dorp is daar nogal wat kritiek op: er is opvallend veel gekapt, er is veel schade aan de paden en er ligt veel hout op de grond. Het lijkt een grote rommel. Voor de Natuerferiening was dat de reden om Dennis Benedictus van Staatsbosbeheer te vragen of hij hier wat toelichting over wilde geven. Dat wilde hij graag. En zo zaten wij (Ann Nijland en Claartje Slofstra) op woensdagochtend met hem aan de koffie.
Dennis Benedictus, teamleider
Dennis Benedictus, geboren in Nuis, en opgegroeid in deze streek, is werkzaam bij Staatsbosbeheer (SBB) als teamleider van beheerseenheid SÚd-East Fryslân, voorheen Stellingwouder Streekpolders. Zijn kantoor zit nu in Jubbega, voorheen waren er vijf locaties. 8000 hectare natuur valt onder het beheer van zijn team. In het gebied zijn de beekdalen van Linde, Tjonger en Koningsdiep (Boorne). Hij doet dit werk met liefde; als jongen wilde hij al boswachter worden. Hij begon echter op de LTS, daarna hield hij zich bezig met diverse zaken, en kwam weer terug op het idee boswachter. Hij liep stage in Haren, Glimmen en omgeving, werkte in het onderhoud van bos en houtwallen. Vandaar ging hij aan de slag bij landschapsbeheer Groningen Hij heeft veel gewerkt met mannen met een Melkertbaan. Na enige tijd kreeg hij echter last van lichamelijke slijtageverschijnselen en sinds 2009 werkt hij bij SBB, aanvankelijk in Oranjewoud. Sinds 2011 is hij in deze streek aangesteld en heeft hij het gebied Bakkeveen-Tjonger erbij gekregen. Het gehele gebied loopt van het Blauwe Bos tot aan Blesdijke. Sinds 2016 is hij teamleider van dit gehele gebied, ook van de Boorndelling (van Zevenhuizen tot Grouw). SBB beheert hier 600 verschillende terreinen.
Het beleid van Staatsbosbeheer.
Nederland heeft maar 10 % natuur; de rest is agrarisch productiegebied (70 %) of stedelijk gebied. Natuurgebied is voor een aanzienlijk deel in bezit van de overheid: Staatsbosbeheer. Bij SBB is men gericht op: beschermen, beleven en benutten (drie B’s). Beschermen: de eigendommen worden beheerd om sterkere en robuustere bossen te krijgen. De beleefwaarde voor de bezoekers wordt vergroot door behoud van vooral de mooiste bomen in de bossen, en ook door de cultuurhistorische monumenten die in de terreinen volop aanwezig zijn, met zorg te behouden. Benutten van het bezit doet SBB door houtkap, door pacht, jachtrecht, door betaalde excursies (vooral in West-NL), vakantiehuisjes verhuren, en door kampeerplaatsen te verhuren (campings).
Houtkap door Staatsbosbeheer
Primair wordt er in het algemeen gekapt om het bos te verjongen. Er wordt 10 % geoogst in feite. Opbrengst uit hout is voor SBB een bijkomstigheid; het is al mooi als het onderhoud kostenneutraal kan. Hout is een prachtig product, duurzaam, om te benutten. Slechts een zeer klein deel van het hout gaat weg als brandhout.
Een productiebos heeft een cyclus van 100 jaar (gemiddeld). De bijgroei van het bos gaat harder dan de kap. De bijgroei zegt veel over kwaliteit van het bos. Bosbouw is een zaak van de lange termijn. In bos wil je bomen van een gemêleerde leeftijd. Het beheer van SBB is gericht op duurzaam beheer van een gezond en gevarieerd bomenbestand. Keuze van te kappen bomen (eens in de 7 jaar): wordt gedaan door ervaren blessers; de mooiste bomen worden vrijgezet. Streven is: gemengd bos, veel variatie, daardoor veel insecten, vogels etc.
Rendement van 5 % op de bosbouw is gemiddeld en is ook voldoende. SBB streeft naar duurzaam beheer, ook van bijv. houtwallen. Kap is daar altijd gericht op verjonging, niet op rooien.
Dennis vertelt ook over SBB als werkleerbedrijf. Daar wordt hij heel enthousiast van. Hij vindt het belangrijk dat jonge mensen leren werken in de natuur. Er werken nu 30 stagiaires en 100 vrijwilligers in het gebied. Een eigen school wordt opgericht i.s.m. diverse instanties: een opleiding tot werken in het groen. Deze opleiding is bedoeld voor mensen die in eigen tempo leren en wat extra begeleiding nodig hebben. Het tempo waarin geleerd wordt, doet er hier niet toe. Het idee is: een beetje terug naar het meester-gezel idee.
Houtkap in het Oude Bos
In Oude Bos is het waterpeil iets omhooggebracht, waardoor sommige bomen slechter worden. Nu worden er hele vakken kaalgekapt. Sommige om door te planten voor de verdere toekomst, andere vakken in het kader van de Landinrichting Koningsdiepgebied. Daar wordt namelijk een open verbinding gecreëerd tussen het beekdal en een laagte achter de Stripe. Iedere dag is er tweemaal controle door een medewerker van SBB op de uitvoering van het werk, dat is uitbesteed.
Het terrein oogt nu enorm verwoest; de paden zijn nogal vernield door de zware machines. Dat wordt nog hersteld; in juli liggen die er weer goed bij. Takken en tophout worden niet verwijderd, omdat door het langzame proces van vergaan de biodiversiteit in de bodem wordt bevorderd.
Het oogsten van het hout gebeurt na het blessen (een markering aanbrengen op de voor kap bestemde bomen) door een ervaren kracht van SBB, waarna er nog een controle plaatsvindt in het kader van de flora en faunawet. Nesten en andere belangrijke natuurelementen mogen niet verstoord worden! In het Oude Bos broedt onder andere de Wespendief. Er zitten verschillende nesten. Er komen dassen voor en zo is er meer. Dat heeft veel van het werk bepaald. De houtoogst is daarom uitgesteld, met als gevolg dat langzaamaan een nattere periode aanbrak. De machines gaan dan dieper de grond in en woelen meer om.
Richting Wijnjewoude zijn er enkele complete kapvlaktes, vanwege slecht hout of vanwege het economische motief. Dan vindt er wel herplant plaats zodat verjonging een kans krijgt.
Het Blauwe Bos
Een goed voorbeeld van fraai bosbeheer is nu volgens Dennis het Blauwe Bos. Dat is lange tijd deskundig beheerd door een buitengewoon goede houtvester. In de omgeving van Bakkeveen is er meer op productie gerichte bosbouwcultuur van oudsher. Het Oude Bos is in 1946 overgedragen aan SBB. Lange tijd was er daar uitsluitend productiebeheer, met Duits geschoolde bosbouwers. Er heerste een nogal hiërarchische structuur. Wat er nu gebeurt in het Oude Bos is anders; een combinatie van oogsten, van kapvlaktes in het kader van het iets verhoogde waterpeil en van ander beheer i.v.m. de herinrichting Koningsdiep.
We zijn blij met deze uitleg en kijken nu met andere ogen naar het werk in het Oude Bos!
« terug naar overzicht artikelen